Nükleer Kazalar


Güvenli reaktörler bir masaldır. Kazalar her nükleer reaktörde olabilir ve her biri çevreye ölümcül radyoaktif serpinti yayma tehdidi taşımaktadır. Dahası tasarlandıkları gibi çalışsalar bile mutlaka bir miktar radyoaktif madde havaya veya suya karışmaktadır. 1940’lardan beri nükleer endüstri bu gerçeği askeri bir sır gibi saklamaya devam etmektedir.Nükleer enerjinin her ne kadar çok güvenilir olduğu söylense de bugüne kadar yaşanan kazalar bunu doğrulamıyor. En basit kazalarda Nükleer Santraller Dünya'ya binlerce yılda geçmeyecek kalıcı izler bırakıyor ve en kötüsü canlıların DNA'ları değişiyor. Nükleer Endüstri 1986 Çernobil faciasından önce de ciddi kazalar yaşamıştı. 20 yıl sonra bile endüstri hala küçük aksilikler, kazalar ve kayıplarla uğraşmaktadır. Fakat Çernobil tehlikeleri işaret eden bir vasiyet olarak kalmıştır. Ancak Çernobil'in küresel etkilerine rağmen, hala en kötü senaryonun ufak bir parçasını bile görmedik.Diğer her şey gibi nükleer reaktörler de eskir. Eskiyince güvenli operasyon maliyetleri çok yükselir. Aynı zamanda işletmeciler, daha ucuz, güvenli ve yenilenebilir enerjilerle de rekabet etmek zorundadır.Pek çok tesis kazanç baskısı sonucu özelleştirip, toplumsal güvenlik talebi göz ardı edilmiştir. Özelleştirmenin olduğu yerde, ortaklar kazançlarını gözeterek ve maliyeti azaltmaya çalışarak ölümcül maliyet kısıntılarına gidebilirler. Bu bilim kurgu değildir. Bir endüstrinin sorun dolu tarihidir.

Goiania Kazası, Brezilya 13 Eylül 1987


Brezilya’nın Goiânia şehrinde özel bir radyoterapi kliniğinin taşınması esnasında, içinde yüksek miktarda radyoaktif sezyum klorid bulunan bir aygıt terk edilen binada bırakıldı. Aygıt iki hurdacı tarafından parçalandı, içindeki radyoaktif madde dış görünümü itibarıyla ilgi çekici olduğu için onlarca kişi tarafından temas edildi. Çernobil felaketinden bir yıl sonra yaşanan bu olay, tarihin en korkunç nükleer felaketleri arasında sayılmaktadır.

Sellafield İngiltere, 10 Ekim 1957


İngiliz nükleer programına plütonyum üreten Windscale Reaktör1'de yangın çıktı. Saatlerce yandı, radyoaktif maddeler havaya karıştı. Radyoaktif bulutlar İsviçre'ye kadar ulaştı. Yerel olarak radyoaktivite ile kirlenmiş binlerce litre süt imha edildi. Kazanın detayları, hala İngiliz devleti gizlilik kanunları çerçevesinde saklanmaktadır.

Kyshtym Rusya, 29 Eylül 1957


Bir soğutma aksaması nedeniyle sıvı atık tankında yangın meydana geldi. Patlama sonucu 2,5 metre kalınlığındaki beton parçalanarak yeraltındaki tank havaya uçtu. 70-80 ton yüksek radyoaktif içerikli madde açığa çıktı. Binlerce kilometrekarelik alan yüksek dozda kirlendi. Kaza 1970'lerin ortalarına kadar gizlendi. 30 kadar yerleşim biriminin adı haritadan silindi.

Harrisburg Pensilvanya ABD, 28 Mart 1979


İnsan hataları ve teknik hataların birleştiği kazada çekirdekte meydana gelen kısmi erime Three Mile Adası Santrali 2 numaralı reaktörde meydana geldi. Radyoaktif gazlar açığa çıktı ve yaklaşık 3500 çocuk ve hamile kadın tahliye edildi.

Çernobil Ukrayna, 26 Nisan 1986


Çernobil nükleer santralinde 4 numaralı reaktörde güvenlik testi sırasında operatörler çekirdek erimesine neden oldu. Patlama çok büyüktü, 1000 tonluk çatıyı uçurarak Avrupa'yı radyoaktif bulutlara maruz bıraktı. Ukrayna ve Belarus'ta çok geniş araziler radyoaktif kirlenmeye maruz kaldı. Radyoaktivitenin uzun vadeli etkileri özellikle çocuklarda yeni görülmeye başladı
.

Tokaimura Japonya, 30 Eylül 1999


Yakıt üretim tesisinde iki çalışan çok fazla sıvı uranyum çözeltisini güvenlik kurallarını ihlal edecek biçimde karıştırdı. Zincirleme reaksiyon başladı ve radyoaktif madde yayıldı. Üç çalışanın ikisi birkaç ay sonra radyasyon hastalığından öldü, 400'den fazla insan çeşitli seviyelerde radyasyona maruz kaldı. Bir yıl sonra pahalı bakım masraflarından kaçınmak için, çok önemli güvenlik raporlarıyla oynandığı anlaşıldı.

Japonya


Göreceli daha yüksek güvenlik standartlarına rağmen 2004'de Mihama reaktöründe buhar patlaması sonucu 5 işçi öldü. 2006'da bir reaktör depremlere dayanamayacağı nedeniyle mahkeme kararıyla kapatıldı. Üstelik Japonya jeolojik açıdan aktif bir ülkedir.

ABD


Dünyanın en çok nükleer reaktörüne sahip Amerika 2002 yılında Ohio'da David Besse reaktöründe facianın eşiğinden döndü. Tüm çekirdek erimesini kontrol eden basınç ünitesini çökertebilecek bir metal aşınması fark edildi. 10 yıl kadar önce Greenpeace, Amerika'da nükleer santrallerle ilgili metal aşınması konusunda ciddi uyarılarda bulunmuştu. Bu uyarılar dikkate alınmadı. David Besse'de yaşanan olaydan sonra reaktör 2 yıl kapalı kaldı (maliyeti 600 milyon USD). Şimdi 2017'ye kadar çalışabileceğine dair sertifika verildi.

Fransa


Aralık 2003'de Cruas 3 reaktöründe sel nedeniyle oluşan zararlardan dolayı Fransız Nükleer Güvenlik ajansı acil durumlar için kuruldu. Temmuz 2008'de Tricastin'de yaşanan kazada 100 görevli radyasyona maruz kaldı. 30,000 litre uranyum içeren sıvının nehre karışması üzerine yerel halka nehir suyunu kullanmama uyarısında bulunuldu.

Bunların yanında Fransa, A.B.D., İsveç ve Japonya', yakın dönemde yaşanan bazı kazaları gerçek facialara ramak kala durdurulabildi. Bu kazalar ve daha yüzlercesi, nükleer santraller olduğu sürece yeni Çernobil'lerin ne kadar olası olduğunu da gösteriyor. Sadece Fransa'daki nükleer santrallerde her yıl ortalama 900 olay meydana gelmektedir.